Eva en de appel

Maandagochtend 14 maart 2022. Het is zover. We gaan de Koopontwikkelingovereenkomst tekenen.  Op de locatie waar het over gaat, de Tulpstraat te Wormerveer, waar wij als CPO ons Ecohof gaan realiseren. Deze dag is een belangrijke mijlpaal want met het tekenen van de KOO zijn we een belangrijke stap dichter bij de realisatie hiervan gekomen. Mij is gevraagd een kort praatje te houden. Dat is de reden dat ik een katoenen tas met ongeveer twee kilo biologische appeltjes (uit Nederland) bij mij draag.

Bijna op de kop af vier jaar geleden hebben we de intentieverklaring met de gemeente getekend dat wij een plan mochten ontwikkelen voor deze locatie. 19 maart 2018 werd de officiële handtekening daarvoor gezet in een kamer in het stadhuis. Een kleine week later hadden wij een persmomentje op het schoolplein van de tulpstraat. Bij die gelegenheid kregen wij een appelboompje van de gemeente. Hoewel we al de eerste appeltjes daarvan hebben kunnen eten waren de appels die ik nu bij mij had natuurlijk niet de oogst van dat boompje. Het lijkt mij echter een mooi gebaar met sterke symbolische waarde om nu de gemeente en iedereen aanwezig een appel te geven. Uiteindelijk kunnen wij nu de eerste vruchten plukken van het tekenen van die intentieverklaring, bijna vier jaar geleden. Daarmee is het kringetje rond en doen wij het circulaire karakter van ons project alle eer aan.

Maar dit is niet de enige reden om met een appel te komen aanzetten. Ik vertel het verhaal van mijn eerste ontmoeting met Eva Stache, onze architect. Rond dezelfde tijd dat het eerste zaadje voor het Ecohof werd geplant bezocht ik een documentaire van stichting Babel in de Fabriek te Zaandam over duurzaam en natuurinclusief bouwen. Haar was gevraagd een praatje te houden om deze film in te leiden. Dat deed ze met verve en een appel in haar hand. De appel gebruikte ze om haar verhaal te illustreren.

Ik was onder de indruk van haar bevlogenheid en stelligheid aangaande duurzaam bouwen. En direct gevolg hiervan was dat ik haar een uitnodiging stuurde voor de eerste bijeenkomst die wij als Eco aan de Zaan organiseerden. Ze kon daarbij niet aanwezig zijn maar ze wilde graag eens langskomen. De rest is geschiedenis.

Overigens was Eva niet de enige vrouwelijke spreekster die een krachtig pleidooi voor een meer natuurlijke en duurzame manier van leven hield en daarbij een appel in haar hand hield. Kate Raworth, schrijfster van de donuteconomie zag ik dat ook doen tijdens een lezing in Amsterdam. De donuteconomie is een duurzaam model voor de economie dat zowel rekening houdt met het voorzien in de basisbehoeften voor iedereen als er voor zorgen dat je dit ook voor toekomstige generaties kan waarborgen. Een gedachtegoed datéén op één te vertalen is naar Ecohof Noorderveer.

Van Eva en de appel naar het ecohof. Het kan niet beter. In het Bijbelse scheppingsverhaal is het Eva die in het hof van Eden met de appel Adam verleidt. In die lezing lijkt het alsof alle ellende begonnen is met de vrouw. Een interpretatie die ook helaas veel te lang gemeengoed is geweest. Maar je kunt het verhaal ook anders lezen. Want de appel is afkomstig van de boom van Kennis. De kennis van goed en kwaad. Zoals Pim, één van de toekomstige bewoners mij later toefluistert, kun je het zien dat onwetendheid een zegening kan lijken maar zodra je bewust wordt van je eigen verantwoordelijkheid ten opzichte van het leven en de wereld om je heen dat er ook geen weg meer terug is. Voortaal zul jij jouw daden moeten afwegen tussen goed en kwaad. De kennis daarover is echter al aanwezig. Verborgen in de natuur  en verankerd in een meer natuurlijke manier van leven.

Die wijsheid wordt ons in deze tijd dus regelmatig aangereikt door sterke vrouwen met een heldere visie over de toekomst van deze planeet met een appel in hun hand. Voor mij markeert dat ook de verandering die ik om mij heen zie in onze maatschappij. De meer mannelijke visie die eerder doelgericht en lineair te noemen is en die onder anderen heeft geleid tot de mythe van de onbeperkte groei is duidelijk aan slijtage onderhevig. Een meer vrouwelijke benadering van het leven doet gelukkig opgang. Die is meer gericht op de samenhang tussen alles en de kringloop van het leven. Niet voor niets zijn de uitgangpunten voor zowel het Ecohof als de donuteconomie en eigenlijk alle ideeën om de wereld een meer rechtvaardige en gezondere plek te maken hier op gestoeld.

De katoenen tas waar ik de appels heb vervoerd bevat een citaat van een andere krachtige vrouw. Pippi Langkous. 

Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan.

Hoewel Pippi een fictief karakter is, is ze ontstaan uit het brein van een vrouw. Het kan ook bijna niet anders.

Piet Langkous had waarschijnlijk iets gezegd in de trant van

Ik ben hier goed in dus laat het maar aan mij over.

De versie van Pippi is mij dierbaarder en is voor mij ook een persoonlijk motto.

Maar het gaat ook op voor de groep mensen die betrokken zijn bij het Ecohof.  We doen allemaal dingen die wij nog nooit gedaan hebben maar we denken dat het ons gaat lukken. En met de ondertekening van de KOO vandaag is wel gebleken dat die gedachte realistisch en gerechtvaardigd is.

Daarom rek ik in mijn praatje het beeld van de boom uit naar de groep. Uiteraard in dit voorbeeld een appelboom.

De groep is een stevige stam geworden die evengoed kan meebewegen. Zonder dat kunnen meebewegen hadden wij niet op deze dag hier gezeten om de KOO te tekenen. Maar je kunt alleen meebewegen als de boom goed geworteld is in de grond, en onderdeel uitmaakt van het ecosysteem van de aarde. Dat is het Ecohof gelukkig wel. Het is een goed verhaal, een sterk geworteld gegeven waardoor deze groep prachtige mensen ook heeft kunnen uitgroeien tot die boom met een sterke stam.

Zo zie je maar de kennis die je nodig hebt is al aanwezig. De natuur laat al zien hoe het moet.

En daarmee maakte ik mijn praatje rond.

Helaas kon Eva er zelf niet bij zijn omdat ze in Boedapest was waar ze een presentatie moet geven. Ze ziet een foto van mij met de appel in mijn hand en ze vraagt naar het verhaal erachter. Ik vertel haar bovenstaand verhaal in korte lijnen. Ze is blij dat ik haar heb herinnerd aan haar eigen praatje met de appel zoveel jaren terug. Ze zocht nog naar een attribuut voor haar lezing aldaar. En zo komt de appel weer terug bij Eva. Een circulair proces. Een kringloop.

Snap je ook meteen waarom een appel een ronde vorm heeft.